Ayasofya (Fleksi Kapak)

Sanat Tarihçisi Sedat Bornovalı birden fazla meslekî özelliği bir arada barındıran çok yönlü bir yazar. Haliyle, kaleme aldığı çalışmalar da kendi gibi birçok pencereden bakılarak ortaya çıkıyor. Tarihin En Uzun Şiiri: Ayasofya adlı bu çalışması da böylesi bir zenginliğin sonucunda ortaya çıktı. Hem mimarî hem dinî hem siyasî hem de sembolik geçmişi tek bir kitapta "akademik” kurgudan taviz vermeden; fakat herkesin de okurken haz duyacağı bir üslupta kaleme alıyor. 

Bornovalı, bu çalışmasında ilk olarak bir Bizans yapısı olan Ayasofya’nın tarihsel geçmişini (ve dahi perspektifini) yalın bir dille anlatıyor. Dinî simgeleri şerh ederek, ne anlama geldiklerini ve hangi amaçla yapıldıklarını kaydediyor. Fatih Sultan Mehmed’in 1453’te İstanbul’u almasıyla bir Müslüman mabedi hüviyeti kazanan "cami”yi, yine sanatsal açıdan inceliyor. 1934’te Atatürk’ün emriyle müzeye çevrilen Ayasofya’yı günümüz turistik ziyaretgâhı olarak ele alıyor ve bugün bu mabedin neler söylediğini tüm tarih severlerle paylaşıyor. Sözün özü Sedat Bornovalı, ilk harcından itibaren anlatmaya başladığı Ayasofya imgesini modern zamanlara kadar taşıyor.

Tarih en uzun şiirini günümüzün en iyi yorumcularından biri olan Sedat Bornovalı’dan dinlemeye ne dersiniz…

 

Ayasofya; ilk günkü gibi renkli ve İstanbullu, hem herkese ait hem hiç kimsenin…

1500 yıllık mabet; mozaiklerden mihraba, Bizans İmparatoru Ioustinianos’tan Fatih Sultan Mehmed’e, hünkâr mahfilinden Hz. İsa’ya Yakarış/Şefaat sahnesine, Venedikli Henricus Dandolo’dan Osmanlı'nın hattatlarına ve I. Mahmud Kütüphanesi’ne, beş Padişahın türbelerine değin birçok ismin, hayatın ve olayın hâlâ değişmeyen dekoru. Bu eski zaman ülkesi için şüphesiz çok şey söylendi, yazıldı, çizildi. Şimdi ise Dr. Sedat Bornovalı İstanbul’un bu kadim yapısını ve çağlar boyu mabedde biriken engin hafızayı, sanat tarihi perspektifiyle ve akıcı üslubuyla yoğurarak anlatıyor.

Elinizdeki kitap, Ayasofya’nın hem Bizans hem Osmanlı hem de Cumhuriyet dönemlerindeki şahitliklerini somut bilgilerle anlatan bir kaynak eser hükmünde aslında. Bornovalı, bir yandan Bizans ve Osmanlı zamanlarından kalma sanatsal, mimari ve dinî unsurları hatırlatırken diğer yandan önce Mimar Sinan'ın mahareti ardından Sultan Abdülmecid’in direktifiyle, İtalyan Fossati Kardeşlerin eliyle yenilenen Ayasofya’nın Mustafa Kemal Atatürk zamanına uzanan serencamını ve günümüzden geleceğe bakışını hikâye ediyor.

Evet, Sedat Bornovalı’nın rehberliğinde, Tarihin En Uzun Şiiri’ne dokunacak, mazinin koridorunda ideolojilerin değil bilimin, sanatın ve tarihin yön verdiği bir seyahate çıkacaksınız.